Türk Vatandaşlığı Nasıl Alınır? - Avukat Erva Yaren Kara - 05054436583

Türk Vatandaşlığı Nasıl Alınır?

Vatandaşlık Genel Olarak Doğumla ve Sonradan Kazanma şeklinde ikiye ayrılmaktadır.

A&Y Hukuk Ve Danışmanlık Bürosu ile iletişime geçerek vatandaşlık hukuku alanında tecrübeli avukatlarımızdan hukuki destek alabilirsiniz.

1.VATANDAŞLIĞIN DOĞUMLA KAZANILMASI

1.1. Soy Bağı ile Kazanma

Çocuğun doğumu anında soy bağı ile bağlı bulunduğu Türk vatandaşı ana veya babanın vatandaşlığını kazanması, soy bağı ile vatandaşlığın kazanılmasını ifade eder.

Evlilik içinde doğan çocuklar: Çocuğun doğumu anında ana veya babadan yalnız birinin Türk vatandaşı olması yeterlidir. Ana ve babadan birinin yabancı devlet vatandaşı olması ya da çocuğun Türkiye dışında doğması Türk vatandaşlığının kazanılmasına engel değildir.

Evlilik dışında doğan çocuklar: Ana Türk vatandaşı ise doğum anından itibaren, Baba Türk vatandaşı ise babalığın tanınması ya da mahkemede babalık kararının verilmesi ile Türk vatandaşı olurlar.

1.2. Doğum Yeri Esasına Göre Türk Vatandalğının Kazanılması

Türkiye’de doğan fakat; ana ve babası belli olmayan,  yabancı devlet yasalarına göre başka ülke vatandaşlığı kazanamamış (vatansız) çocuklar; doğumlarından itibaren Türk vatandaşlığını kazanırlar. Türkiye’de bulunmuş çocuk, aksi ispat edilmedikçe Türkiye’de doğmuş sayılır. Yaşının küçüklüğü nedeniyle kendisini ifade edemeyen bulunmuş çocuklar yetkililerce bulundukları yerin nüfus kütüklerine tescil edilir.

2.TÜRK VATANDAŞLIĞINI SONRADAN KAZANMA YOLLARI

Türk vatandaşlığının sonradan kazanılması;

1.Yetkili makam kararı, 2.Evlat edinilme 3.Seçme hakkının kullanılması yolları ile üç şekilde gerçekleşebilir. Biz bu yazımızda , yaygın olan 1 ve 2 nolu yöntemleri inceleyeceğiz.

2.1. Türk Vatandaşlığının Yetkili Makam Kararı ile Kazanılması

Yetkili makam kararı ile vatandaşlık kazanma türleri şu şekildedir:

• Genel yoldan kazanma

• İstisnai yoldan kazanma

• Yeniden kazanma

• Evlenme yoluyla kazanma

2.1.1. Genel Yoldan Kazanma

         Şartları taşıyan yabancının, T.C. Devleti’nden vatandaşlık talep etmesi ve bu talebin kabul edilmesi, genel yol ile kazanmadır Bu şartlar şu şekildedir:

• Kendi millî kanununa, vatansız ise Türk kanunlarına göre reşit ve ayırt etme gücüne sahip olmaları,

• Başvuru tarihinden geriye doğru kesintisiz Türkiye’de beş yıl ikamet etmeleri,

Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini davranışları ile göstermeleri, (Detayları aşağıda ayrıntılı açıklanacaktır)

• Genel sağlık bakımından tehlike oluşturan bir hastalıklarının bulunmaması,

• İyi ahlak sahibi olmaları, (Detayları aşağıda ayrıntılı açıklanacaktır)

• Yeteri kadar Türkçe konuşabilmeleri,

• Türkiye’de kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin geçimini sağlayacak gelire veya mesleğe sahip olmaları,

Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hallerinin bulunmaması gerekmektedir. (Detayları aşağıda ayrıntılı açıklanacaktır)

Başvurucunun, Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini gösteren (yukarıda 3. Maddede bahsedilen) davranışların neler olduğu:

Türkiye’de taşınmaz mal satın almak, yatırım yapmak, Türkiye’de iş kurmak ya da bir iş yerinde çalışmak, bir Türk vatandaşı ile evlenmek, Türk vatandaşlığını kazanmak üzere ailece başvurmak gibi Türkiye’de yerleşme niyetini ortaya koyan somut davranışlardır. Eğitim, turistik gezici, geçici iş seyahati, tedavi olmak ve benzeri amaçlarla Türkiye’de ikamet eden kişilerin vatandaşlık başvurusu kabul edilmez.

Başvurucunun, iyi ahlak sahibi olduğunu gösteren (yukarıda 4. maddede anılan) davranışlar:

Kişinin kaçakçılık, dolandırıcılık, hırsızlık gibi toplumsal düzeni bozucu suçlardan ceza alıp almadığı ya da Türk örf ve adetleri ile aile yaşamına aykırı şekilde uyuşturucu kullanma ve fuhuş yapma gibi davranışlarının bulunup bulunmadığına göre kişinin iyi ahlak sahibi olup olmadığı tespit edilir. Aynı şekilde herhangi bir suçtan dolayı yargılanmak, mahkûm olmak ya da tutuklu bulunmak vatandaşlık başvurusunun reddedilmesi sebebidir.

Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hâli bulunmamak (Yukarıda 6. Maddede anılan) şart:

Başvurucunun adli sicil araştırması MİT ile Emniyet Genel Müdürlüğü’nce yapılarak tespit edilmektedir. Başvurucunun milli güvenlik ya da kamu düzeni yönünden tehlike arz eden durumu bulunmadığının tespiti, bu şartın arandığı bütün vatandaşlık başvuru çeşitleri için bu şekilde gerçekleşmektedir.

• Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancılarda, yukarıda sayılan şartlarla birlikte, taşıdıkları devlet vatandaşlığından çıkma şartı da aranabilir. Bu konuda takdir yetkisi Bakanlar Kurulunun yetkisindedir.

• Başvurular, Türkiye’de yerleşim yerinin bulunduğu valiliğe yapılır. Yurt dışında ise Türkiye Konsolosluklarına başvurucu tarafından bizzat veya (bu işlem için özel vekâletnamesi bulunmak şartıyla) vekil aracılığıyla yapılmalıdır.

• Aranan şartları taşımak vatandaşlığın kazanılmasında kişiye mutlak bir hak sağlamaz. Devlet, bu konuda takdir yetkisine her zaman sahiptir.

2.1.3. Türk Vatandaşlığının İstisnai Olarak Kazanılması

Bu yoldan, Türk vatandaşlığını kazanabilecek yabancılar şunlardır:

• Türkiye’de sanayi tesisi kuran, bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, sportif, kültürel ve sanatsal alanlarda olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve ilgili Bakanlıklarca haklarında gerekçeli teklifte bulunulanlar.

• Uluslararası ilişkilerin gerekliliği ve ülkemizin menfaati veya herhangi bir sebeple Bakanlar Kurulunca Türk vatandaşlığını kazanmaları zaruri görülenler

• İskan Kanununa göre göçmen olarak kabul edilenler.

• İstisnai vatandaşlık başvurusunda bulunan kişilerin milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir halinin bulunmaması gerekir.

• İstisnai vatandaşlık, diğer şartlara bakılmaksızın İçişleri Bakanlığının teklifi ve Bakanlar Kurulu kararı ile verilir.

2.1.4. Türk Vatandaşlığının Evlenme Yoluyla Kazanılması

Başvuran kişinin başvuru anında en az üç yıldan beri bir Türk vatandaşı ile evli olması ve evliliğinin devam ediyor olması ilk şarttır. Evli kalma süresi şartı sağlandığında yabancı, vatandaşlığa başvurma hakkını elde etmektedir fakat takdir Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nindir.

Süre şartını sağlayan yabancı eşin başvurusu üzerine aşağıdaki şartları taşıyıp taşımadığının tespitine geçilir,    bu şartların tespiti yetkili makamlarca yapılır.

• Aile birliği içinde yaşama,

• Evlilik birliği ile bağdaşmayacak bir faaliyette bulunmama,

• Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hâli bulunmama, olmak üzere üç temel şarttır.

• Uygulamada Evlilik birliği ile bağdaşmayacak faaliyetlerde bulunmamanın tespitinde fuhuş yapmak, fuhuşa aracılık yapmak gibi kriterler de araştırılmaktadır.

Belirtmek gerekir ki evlilik hukuken geçerli olmalıdı. Evlenmenin ehliyet ve şartları bakımından, eşlerin kendi millî hukukuna göre, evlenme ehliyeti ve şartları tespit edilecektir.

2.2. Türk Vatandaşlığının Evlat Edinilme Yoluyla Kazanılması

Evlat edinilecek çocuğun ergin olup olmadığı, çocuğun millî hukukuna göre tespit edilir. Küçüğün birden fazla ülke vatandaşlığının bulunması durumunda sıkı irtibat halinde olduğu ülke kanunlarına göre ergin olup olmadığına bakılır. Evlatlığın, ‘küçük’ (ergin olmayan çocuk) olmaması hâlinde, diğer şartın varlığını araştırmaya gerek kalmaksızın vatandaşlık başvurusu reddedilir.

VATANDAŞLIK BAŞVURU USULÜ

• Türk vatandaşlık başvurusu, Türkiye içinde ikamet edilen yer valiliği, yurt dışında ise Türkiye Cumhuriyeti büyükelçiliği, başkonsolosluğu veya konsolosluklarına yapılır.

• Türk vatandaşlığı başvurusu, vatandaşlığı kazanmak isteyen kişi tarafından bizzat yapabileceği gibi resmi vekâlet verilen vekil tarafından da yapılabilir. Posta ile yapılan başvurular kabul edilmemektedir. Müracaat makamlarının vatandaşlığa alınmaya yönelik taleplerin esasına ilişkin karar verme yetkileri yoktur.

Müracaat makamları, başvurunun usule ilişkin şartlarının yerine getirilip getirilmediğinin tespitini yapabilirler.

Vatandaşlık kararında karar mercii kural olarak İçişleri Bakanlığıdır. Ancak, istisnai yollarla Türk vatandaşlığının kazanılmasında vatandaşlığa karar verme yetkisi Bakanlar Kurulu’na aittir. Aynı şekilde kaybettirme kararı ile Türk vatandaşlığını kaybeden kişilerin yeniden Türk vatandaşlığına alınmalarında da yetki Bakanlar Kurulundadır.

Başvuruda, başvuru makamı dosyayı vatandaşlık başvuru inceleme komisyonuna havale eder. İnceleme Komisyonu yurt içinde, il valisi veya görevlendireceği vali yardımcısının başkanlığında, il müdürlüğü, il emniyet müdürlüğü, il jandarma komutanlığı, il millî eğitim müdürlüğü ve sosyal hizmetler il müdürlüğünden en az şube müdürü düzeyindeki temsilcilerden oluşur. Komisyon kendisine başvuru makamınca gönderilen dosyalar hakkında inceleme yaparak vatandaşlık başvuru şartlarının yerine gelip gelmediğini tespit eder. Kanunda aranan şartların yerine getirildiğini tespit eden komisyon rapor hazırlayarak İçişleri Bakanlığına gönderilmek üzere müracaat makamına gönderir. Müracaat makamı, hazırlanan vatandaşlık başvuru dosyasını kendi görüşü ile birlikte talebin esasına ilişkin karar alınması için, İçişleri Bakanlığına gönderir. İçişleri Bakanlığı da, esasa ilişkin incelemesini yaparak, ilgilinin Türk vatandaşlığını kazanma talebi hakkında kararını verir.