Memur Atama İptali Davası (2025) Kopyası

memur atama iptali davası

Memur atama iptali davası; kamu personeli mesleğe başlarken veya mesleğini sürdürürken yaşanan durumlardan ötürü atamasının yapılmamasından kaynaklı idari davalara denir. Diğer bir tanımla memur atama iptali davası; kamu personeli mesleğe başlarken veya mesleğini sürdürürken yaşanan durumlardan ötürü atamasının yapılmamasından veyahut personelin yapmış olduğu atama başvurusunun reddedilmesinden kaynaklı idari davalara denir. Devlet memurlarının atama işlemlerine ilişkin idarenin tesis ettiği işlemlerin hukuka aykırı olması durumunda idari dava açılır. Devlet memurlarının atama işlemlerine ilişkin idarenin tesis ettiği işlemlerin hukuka aykırı olması durumunda idari dava açılır. Memurlar, idarenin kamu hizmetlerini yerine getiren personelidir. Memurların atama işlemlerine dair davalar idari yargının görev alan girer. Yani atama işlemi ile ilgili davalar İdare Mahkemesinde açılır.

Atama işlemi tek yanlı idari işlemler kategorisinde, bireysel idari işlemler arasındadır. Memur atama iptali davası özellikle askeri ve polis davaları içerisinde en fazla görülen dava türlerindendir. Atama işlemi tebliğ edildikten sonra 60 gün içinde işlemin iptali ve yürütülmesinin talebiyle yetkili idare mahkemesine atamanın iptali davası açılmalıdır. Atama işlemi de diğer tüm idari işlemlerde bulunması zorunlu yetki, şekil, sebep, konu, amaç unsurlarını taşımalıdır. Bu unsurlardan birinin yokluğu atama işlemini iptal edilebilir hale getirir. Bu durumda atama işleminin iptali amacıyla yürütme durdurma istemli iptal davası açılmalıdır.

Memurlar, idarenin kamu hizmetlerini yerine getiren personelidir. Memurların atama işlemlerine dair davalar idari yargının görev alan girer. Yani atama işlemi ile ilgili davalar İdare Mahkemesinde açılır. A&Y Hukuk ve Danışmanlık olarak makalemizde “Memur Atama İptal Davasını”, memurların atama taleplerinin reddi, il içinde ya da il dışında görev yaptığı yer haricinde başka bir yere isteği dışında atanması, kendisinin atanmak istediği yere atanmaması gibi atanma işlemine dair konular ele alınacaktır. Makalenin sonunda atama iptali ile ilgili Danıştay kararları paylaşılacaktır.

Memur Atama İptal Davası Nedir?

Memurlar, idarelerin kamu hizmetlerini yerine getiren personelleridir. Memurların, kolluk kuvvetlerinin ve askeri personellerin atamalarına ilişkin düzenlemeler personellerin bağlı bulundukları kurumların yönetmeliklerinde düzenlenmektedir. Bu personellerle ilgili davalar idari yargının temel işlerinden birini oluşturmaktadır. Memurlarla ilgili davaları da kendi içinde atama ve atama isteminin reddi işlemleri, disiplin işlemleri, parasal haklar, özlük hakları, diğer memur işleri diye alt başlıklara ayrılabilir.

Memurların il içinde veya il dışında görev yaptığı yerden bir başka yere isteği dışında atanması ya da kendisinin atanma talep ettiği göreve atanmaması işlemleri memur atama iptali davalarında en çok görülen uyuşmazlıklardandır. Burada atama sebebi disiplin soruşturması sonucunda getirilen teklifler olabileceği gibi, ihtiyaç ya da idarenin işleyişindeki rotasyon veya hizmet gereği de olabilir. Yapılan atama işlemlerinin kamu yararına ve hizmet gereklerine uygun olup olmadığı İdare Mahkemesi tarafından denetlenmektedir. Aynı şekilde atama isteminin reddi işlemleri de bu denetime tabidir.

• Atama davalarında dava konusu işlemin kamu yararı ve hizmet gerekleri içerisinde yapılıp yapılmadığının denetimi yapılmaktadır.

• Atama işlemi ataması yapılan memurun geçirdiği bir soruşturmaya nedeniyle yapılmışsa; aynı soruşturma sonucunda memura disiplin cezası verilip verilmediği, atama işleminin ikinci bir ceza niteliği taşıyıp taşımadığının denetimi yapılmaktadır.

• Soruşturmaya dayalı yapılan atamalarda bu atamanın kişinin görev yerinin değiştirilmesini gerektirecek nitelikte olup olmadığının veya aynı il içinde bir birime atama yapılıp yapılamayacağı hususu denetlenmektedir.

• Bütün istek dışı atama işlemlerinde atanan kişinin özür durumunun korunup korunmadığının ve özür durumunun niteliğine göre bu özrünün giderilip giderilmediğinin denetimi yapılmaktadır.

• Rotasyona bağlı atama işlemlerinde istek dışı atananların ilgili mevzuatlarına göre çalışma süresi, çalışma bölgesi, hizmet puanlarının üstünlüğü hususlarına uyulup uyulmadığının denetimi de yapılmaktadır.

• Kurumlar arası atamalarda atanmak istenilen kurumun atamaya onay vermesi ancak çalışılan kurumun muvafakat vermemesi durumunda davacının çalıştığı kurumda hizmetine ihtiyaç bulunup bulunulmadığının denetimi yapılmaktadır.

• Atama istenilen yerde atanmak istenilen memurun hizmetine ihtiyaç olunup olmadığının ve önceki görev yerinde de bulunması gerektiği ve hizmetine ihtiyaç duyulup duyulmadığının denetimi yapılmaktadır.

• Atama istemlerinin reddi işlemine veya isteksiz olarak alt bölgelere yapılan atamalara karşı açılan davalarda davacı ile aynı kurumda çalışan emsali personellerin benzer şekilde atanıp atanmadığına bakılarak denetimi yapılmaktadır.

• İdarece mevzuatta düzenlenen şartları taşımadığı halde yapılan mevzuata aykırı işlemler her zaman geri alınabilir.

Memur Atama İptali Davası Ne Kadar Süre İçinde Açılmalıdır?

Memur atama iptali davası sürecinde atamanın hukuka aykırı bir şekilde yapıldığının anlaşılması ve işlemin iptal edilmediği durumda telafisi güç olan zararların doğacağına dair belirtiler gündeme gelmesi durumunda yürütmenin durdurulması isteminde bulunulması durumunda atama işlemi mahkemece geçici olarak askıya alınabilir. Yürütmeyi durdurma kararının alınmasının faydası atama işlemi sanki hiç yapılmamış gibi dava süreci boyunca ortadan kalkmasının sağlanması olacaktır. Atama iptali davalarında, idare mahkemelerinin yoğunlukları davanın hızlı bir şekilde sonuçlandırılmasında etkilidir. Atama işleminin iptali bakımından yetkili mahkeme atama işlemi yapılan kişinin atandığı yer mahkemesi veya eski çalışma yerinde bulunan mahkemedir.

İdari yargı da idari işlem ve eylemlere karsı açılacak iptal ve tam yargı davaları belli süreler içinde açılmalıdır. Uyuşmazlığın idari yargı yerince karara bağlanabilmesi için yasada belirtilen süre içinde idari davanın açılması gerekir. Atama işleminin iptali yetkili mahkeme son görev yapılan yer İdare Mahkemesidir. Şayet atama hiç gerçekleşmediyse atamanın iptaline karar veren yer İdare Mahkemesi görevlidir. Buda genelde Ankara İdare Mahkemeleri olmaktadır. Çünkü Bakanlıkların merkezi Ankara’dadır.

Atama davaları idari yargıda en fazla görülen dava türüdür. Öncelikle kişi atama işlemini yapan idareye başvurarak atamamın yapılmamasına ilişkin dilekçe verebilir. Ancak bu durum zorunluluk arz etmemektedir. Atama kararının veya talep reddi kararı tebliğ edildikten sonra 60 gün içinde işlemin iptali talebiyle yetkili idare mahkemesine yürütme durdurma talepli iptali davası açılmalıdır. Atama iptali davalarında sürelerin kısa tutulması ve kesin süreler olmasından kaynaklı olarak kişilerin bu konuda uzman avukatlarla hukuki süreçleri takip etmeleri, yaşanacak hak kayıplarının önüne geçilmesinde önem arz etmektedir.

Memur Atama İptali Davasında Yürütme Durdurma Talep Edilebilir mi?

Yürütme durdurma kararları, dava konusu idari işlemin uygulanmasını durduran; diğer bir anlatımla, icrailik niteliğini askıya alan ve söz konusu işlemin tesisinden önceki hukuki durumun geri gelmesini sağlayan geçici nitelikte kararlardır. Yürütmenin durdurulması, iptal davasından ayrı ve bağımsız bir dava türü değildir. Yürütme durdurma, sadece iptal davasıyla birlikte istenir. Yürütme durdurma talebinin kabulü halinde aynen bir yargı kararı gibi hüküm ve sonuç doğurur. Yürütme durdurma kararı verilmesi için 2 şart vardır. Bu şartlar;

• İdari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması,

• İdari işlemin açıkça hukuka aykırı olması.

Bu 2 şart birlikte gerçekleşirse yürütme durdurma kararı verilebilir. Memur atama iptali davasında yürütme durdurma kararı verildiği andan itibaren 30 gün içinde idare uygulamak zorundadır. Atama iptali davası açarken yürütme durdurma talep edilmelidir. Yürütme durdurma kararı 2-3 ay gibi kısa süre içinde idare mahkemesi tarafından karar verilir.

Atama İptal Davasında Duruşma Yapılır mı?

İdari yargıda kural davaların duruşmasız olarak yürütülmesi olmakla birlikte istisnai olarak tarafların talebinin bulunması halinde duruşma açılmaktadır.  İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 17. Maddesinde “ Duruşma talebi, dava dilekçesi ile cevap ve savunmalarda yapılabilir.” denmektedir. Özellikle davalı idarenin vermiş olduğu savunma dilekçelerinde öne sürmüş olduğu iddiaların duruşma esnasında çürütülebilmesi mümkün olmaktadır.

Atama iptal davaları genel olarak duruşmasız yapılmakla beraber taraflar davanın duruşmalı olarak yapılması talebinde bulunmaları durumunda idare mahkemesi tarafların talepleri ile bağlıdır. Bu sebeple davayı duruşmalı olarak devam ettirmeleri gerekmektedir. Taraflar duruşma talebinde bulunmaları durumunda duruşma harcını ödemelidirler. Fakat istinaf ve temyiz aşamalarında duruşma talepleri mahkeme tarafından değerlendirilir. Yani mahkemeler taleple bağlı değildir.

Atama İptal Davasında Deliller

Kural olarak idari yargılamada delil serbestisi ilkesi geçerli olsa da idari yargılama açısından bu ilke mutlak bir ilke olarak kabul edilmemektedir.  İdari yargılama usulü bakımından bazı deliller kabul görmemektedir. Bu deliller;

• Tanık delili,

• Yemin delili,

• Hukuka aykırı olarak elde edilmiş olan bazı bulgular ve gizli nitelikteki bazı bilgi ve belgeler

İdari davalarda delil bakımından ise tanık dinlenilmesi kabul edilmemiştir. Bu nedenle atama iptali davalarında tanık dinletilmesi mümkün değildir. Kişinin tanık deliline başvuramamasından dolayı elindeki diğer delilleri ve emareleri dosyaya sunması gerekmektedir.

Naklen Atama İptali

Memur atama iptali davası naklen atamada da söz konusu olabilir. Naklen atanma, kamu görevlilerinin görevleri esnasında görev yerlerinin kendi iradeleri dışında değiştirilmesidir. Naklen atanma yapılırken, kamu görevlilerinin yer değişikliği siyasal ayrımcılığa, kişisel kayırıcılığa veya keyfi işlemlere karşı kamu görevlilerinin korunmasını önleyecek şekilde yürütülmelidir. Devlet memurlarının atama işlemlerinden kaynaklı uyuşmazlıkların çözümünde idari yargı yerleri görevlidir. Hukuka aykırı işlemin, yetki, şekil, konu, sebep ve amaç unsurları bakımından hukuka uygunluğunu denetlemektedir. Fakat İdare Mahkemeleri, idarenin yerine geçip karar veremez. Yani kişi genel müdür veya daire başkanı olarak atansın diyemez.

İdari kurumlar, görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle memurları bulundukları kadro derecelerine eşit veya 68.  maddedeki esaslar çerçevesinde daha üst, kurum içinde aynı veya başka yerlerdeki diğer kadrolara naklen atayabilirler. Memurlar istekleri ile kurumlarında kazanılmış hak derecelerinin en çok üç derece altında aynı veya başka yerlerdeki kadrolara atanabilirler. Aşağı dereceye atananların 68 inci maddede yazılı süre kaydı aranmaksızın eski derecelerine tekrar atanmaları mümkündür.

Memur Atama İptali Davası Sıklıkla Görülen Hukuka Aykırılıklar Nelerdir?

Memur atama iptali davası için idari davalar incelendiğinde en fazla görülen hukuka aykırılıkları aşağıdaki şekildedir.

• Atama yönergelerinde yer alan düzenlemelerin  kanuna uygun  olmaması.

• Atama işlemlerinde eş durumu, çocukların eğitim durumu, sağlık ve aile birliği sağlanması ilkesinin dikkate alınmaması.

• Atama işlemlerinde takdir yetkisinin idare tarafından hukuka aykırı kullanılması.

• Tercih dışı atamalarda atanan kişinin özür durumunun korunmaması.

• Kurumlar arası atamalarda kurumun muvafakat vermemesi.

• Emsali personele benzer şekilde atanıp atanmadığı.

• Başarısızlık ya da disiplin soruşturması sebebiyle yapılan hukuka aykırı işlemler. Disiplin soruşturması neticesinde memura ceza verilmemesi.

• Atama talebinin hukuka aykırı olarak kabul edilmemesi.

• Garnizon süresini dolmadan hukuka aykırı atama işleminin tesis edilmesi.

• Atama işlemi tesis edilirken kadro esası ilkesine uyulmaması.

• Atamada sıra ve istek esası ilkesine uyulmaması.

• İdari ve zaruri nedenler ile yapılan atama işlemlerinin açıklanamaması.

• Atama işleminde kamu yararı ve hizmet gerekleri ilkesine uyulmaması.

• Keyfi ve cezalandırıcı atama işlemi yapılması.

• Sağlık durumunun atama işleminde dikkate alınması.

• Atama talebinde safahat puanlarının değerlendirilmemesi.

• Kadro ihtiyacı sebebiyle tesis edilen hukuka aykırı atamalar.

• Komutanlık tarafından yapılan keyfi atamalar.

• Geçici görevlendirmenin süreklilik göstermesi ve atama gibi sürdürülmesi.

Memur Atama İptali Davasının Sonuçları

Atama işleminin mahkeme kararı ile iptali sonucunda yapılan idari işlem ortadan kalkar.  Yapılan atama işleminin idare tarafından geri alınmasına karar verilir.  Ancak tesis edilen bu idari işlemden dolayı çoğu zaman kişiler maddi zararlara uğramaktadır. Bu sebeple mahkemeler idari işlemin iptali ile birlikte tazminat ödenmesine de karar verebilmektedir. Burada kişinin tazmin nedenlerini dava dilekçesinde delillerle birlikte belirtmesi önemlidir. Atama iptal davasının sonucunda verilen kararlarla birlikte hukuka aykırı atama işlemi ortadan kaldırılarak kişinin haklarının korunması sağlanmaktadır.  Ancak bu kararların idare tarafından uygulanması da gerekmektedir. İdare, memur atama işleminin iptal edilmesi halinde, bu işlemi ortadan kaldırmak ve idari işlemle elde edilen sonuçları ortadan kaldırmak için gerekli işlemleri yapmakla yükümlüdür. Ancak çoğunlukla idareler verilen atama iptali kararları üzerine itiraz yoluna başvurmaktadırlar.

İdare hukuku; kamu kurum ve kuruluşları ile hukuki problemler yaşayan kişilerin uyuşmazlıkları yargı yoluna taşımaları ile ortaya çıkan bir alandır. 5277 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu ile düzenlenen idare hukukunda belli başlı iki adet dava bulunmaktadır. Bunların biri iptal davaları iken diğeri de tam yargı davalarıdır. İptal davaları bir idari işlemin yasaya uygun olmaması halinde açılan dava iken tam yargı davası idari kararların neden olduğu zararların tazmin edilmesi için açılır. İdare hukuku avukatının görevi; kişileri kamu kurumlarına karşı yaşadıkları hukuki sorunlarda savunan avukattır. Süreci alanında uzman bir avukata bırakmanız halinde, davanın tüm işlemlerini en hızlı ve doğru şekilde çözüme kavuşturacaktır. Dosyanın ilk derecedeki, istinaf ve temyizdeki aşamalarını usulüne uygun yürütür. İdari kurumlara yapılması gereken başvuruları yürüterek, hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti sunar.